Zapraszamy do wzięcia udziału w spotkaniu oraz dyskusji, które organizujemy 5 czerwca 2018 roku o godzinie 17.30 w Bibliotece im. Wacława Borowego (Wydział Polonistyki UW, Kampus główny UW, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28). Gościem spotkania jest tłumacz i krytyk Jan Gondowicz, który za przekład „Ćwiczeń stylistycznych” (Raymond Queneau) został w 2006 roku nagrodzony przez „Literaturę na Świecie”. Tematem spotkania jest grupa literacka OuLiPo, a także pisanie eksperymentalne.
Serdecznie zachęcamy! Koło naukowe literatur eksperymentalnych UW
więcej info:
Jan Gondowicz – krytyk literacki, eseista, felietonista, tłumacz i erudyta, miłośnik awangardy spod znaku grupy OuLiPo, fascynat zabaw literackich. Tłumaczył utwory Raymonda Queneau („Sto tysięcy miliardów wierszy”, „Ćwiczenia stylistyczne”). Autor zbioru esejów o Witkacym „Paradoks o autorze”, monografii „Schulz”, zbióru esejów „Trans-Autentyk. Nie-czyste formy Brunona Schulza”, a także zbioru „Pan tu nie stał” i „Duch opowieści”. W 2006 roku nagrodzony przez „Literaturę na Świecie” za przekład „Ćwiczeń stylistycznych”.
Warsztat literatury potencjalnej (franc. ouvroir de littérature potentielle, w skrócie OuLiPo), powstała w latach 60. XX w. w Paryżu, inicjatywa programowo-literacka podjęta przez grupę pisarzy, którzy stawiali sobie za cel „wyposażenie przyszłych poetów w nowe techniki, którymi będą się mogli posługiwać, gdy odczują potrzebę rezygnacji z natchnienia” (R. Queneau).
Literatura potencjalna to literatura możliwa do zaistnienia, hipotetyczna, ujawniająca się w wyniku określonych i zracjonalizowanych działań (logicznych, matematycznych, inspirowanych teorią gier oraz manipulacją w zakresie leksyki, syntaksy, prozodii) w obrębie jawnych albo dopiero odkrywanych w literaturze konwencji i struktur.
I tak „Sto tysięcy miliardów wierszy” to zbiór dziesięciu klasycznych, czternastowersowych sonetów, w których każdy wers stanowi oddzielne zdanie. Podcinane równolegle wersy aż do grzbietu książki można dowolnie zestawiać, np. pierwszy wers z pierwszego sonetu z trzecim wersem piątego sonetu itd., co daje właśnie możliwość 1014 kombinacji, czyli tytułowe sto tysięcy miliardów utworów. Kombinatoryczne zestawienia poszczególnych wersów tworzą sonet z zachowaniem wszelkich reguł rytmicznych, stroficznych i rymowych, który konstruuje plan treści jakby wedle poetyki surrealistów: kojarzenie poszczególnych elementów znaczeniowych na podstawie odległych związków semantycznych, czasem sprzecznych i zaskakujących.
Założycielem był Raymond Queneau („Ćwiczenia stylistyczne”, „Sto tysięcy miliardów wierszy”, „Zazi w metrze”, „Psia trawka”), autor także pierwszych manifestów grupy głoszących, że idea literatury potencjalnej nie jest niczym nowym w odwiecznej debacie, jaka toczy się od stuleci na temat języka, jego wewnętrznych inwencji, zasad i reguł. Autor każdego dzieła tworzy je wychodząc od jakichś inspiracji, ale zawsze zobowiązany jest przystosować się, w większym lub mniejszym stopniu, do istniejącego zasobu przymusów i konwencji, jakie wynikają jedne z drugich. Przymusów – dodajmy – słownika i gramatyki, zasad konstrukcyjnych powieści czy tragedii, reguł wersyfikacyjnych lub innych ustalonych form (np. dla sonetu). Nie można ich jednak traktować jako recepty niezmiennej i sporządzonej raz na zawsze. Pomysłem grupy było więc podjąć, w sposób systematyczny i naukowy, działania na rzecz przezwyciężenia skostniałych formuł i tworzenia nowych, nieoczekiwanych a istniejących potencjalnie kodów literackich.
Działalność grupy przejawiała się w organizowaniu seminariów i spotkań quasi-naukowych oraz wydawaniu serii książek zawierających manifesty, teksty teoretyczne, a przede wszystkim realizacje literackie.
Poza Queneau do grupy należeli również: J. Bens, C. Berge, A. Blavier, N. Arnaud, J. Ducheteau, J. Lescure, J. Quéval, G. Perec, J. Roubaud, M. Bénabou. W kręgu intelektualnym pozostawali także przyjaciele: M. Duchamp, I. Calvino, S. Themerson, H. Mathews.
Eksperyment w literaturze 